YUNUS EMRE VE TASAVVUF

Yunus Emre, 13. yüzyılın son yarısı ile 14. yüzyılın son çeyreği arasında yaşamış (takriben 1240 – 1320 seneleri içerisinde) ve çeşitli eserler vermiş bir şahsiyettir. İslam’ın getirdiği irfan nuru ve Türk milletinin asırlar içinde geliştirdiği millî kültür unsurlarıyla aydınlanan bir mutasavvıf şairdir. (Tatçı, 1998, s. 1) İslam
sufiliğini Türk geleneksel zevki ve yapısına göre yeniden yorumlamıştır. Klasik tasavvuf esaslarıyla Türk halk İslamı’nın belirli inanç ve motiflerinin mükemmel bir sentezini gerçekleştirerek, vahdet-i vücut gibi karışık ve anlaşılması zor bir tasavvufi kavramı, sade ve akılda kalıcı bir şekilde, öz Türkçe, akıcı ve hoş bir dil
ile Türk halkına son derece anlaşılır şekilde sunmuştur.

13. yüzyılın son yarısıyla 14. Yüzyılın ilk çeyreğinde Orta Anadolu’da yaşayan gönül adamı Yunus, vahdet-i vücud anlayışına sahip ve bu düşünceye inanan ârif bir şairdir. Aynı zamanda aşk ahlakçısı olan Yunus’un bilgisi de Allah tarafından bahşedilen “ledunni” dir, aklî değil, vehbîdir. Çizgisi sünnet üzere olmakla birlikte, ehl-i şeriat üzerinedir.

Yunus Emre çok yönlü bir insandır. O hem derin bir mutasavvıf hem de derin bir düşünürdür. Zamanının gönül tercümanı olarak halkı irşat eden; kültürel, dini ve her türlü problemi dile getirerek İslami önderlik yapan bir İslam dervişidir. Nitelikli bir medrese ve tekke eğitimi alan Yunus, devrinin entelektüel bir düşünürü hem de sufisidir.

Yunus Emre tek cepheli bir kişi değildir. O’nun tasavvuf ve edebiyat tarafı olduğu kadar felsefi tarafı da vardır. Aynı zamanda Yunus Emre’de Bektaşilik görüşü olduğu kadar ahilik anlayışı da hâkimdir ve Melamilik düşünce yapısı da görünmektedir. Onun için Yunus’un aşk ve Allah ile dolu tasavvufî yönünün
yanında insanlık yönü de bulunmaktadır. (Alıçlı, 1966) Yunus, kullandığı dil ve üslupla tasavvufu insanların gönlüne sokan, halka götüren bir şahsiyet olmanın yanı sıra insan sevgisinin öneminden bahseden bir sufidir. İnsan sevgisinin mayasının Yaradan’dan olduğunu vurgulayarak, sevginin başlangıcının Allah’ı
sevmek olduğu üzerinde önemle durmaktadır.

13. asır, Anadolu’su pek çok mutasavvıfı ile birlikte İbn Arabi, Sadreddin Konevi ve Hz. Mevlana gibi tasavvufun zirvelerini barındırmıştır. İbn Arabî ve Konevi tasavvuf ilmine yüksek bir seviye ve anlayış getirerek şekillendirmişlerdir. Mevlana ise aynı seviyeyi şiirlerinde coşkulu bir anlatımla vermiştir. İbn Arabî, talebesi Konevi ve Mevlana Anadolu’yu tasavvufi bir ilim ve tefekkür merkezi haline getirmişlerdir. Genelde ilim dili Arapça ve edebiyat dili Farsça olan kültürde Türkçe eserlerde verilmeye başlanmış ve bunun başlangıcını Ahmet Yesevi’nin talebeleri yapmıştır. Yunus Emre de Anadolu’da ki bu çok yüksek seviyeli tasavvuf irfanını Türkçe ile devam ettiren büyük bir şair ve mutasavvıf olmuştur. Bu seviyeyi tutturabilmesi için Yunus’un bu büyük mutasavvıfların eğitim ve öğretimiyle yoğrulduğu ve yetiştirildiği anlaşılmaktadır.

Kaynakça

• Alıçlı, S. (1966). Yunus Emre’de İnsanlık. Türk Yurdu , 117-120.
• Aydın, M. (1995). Uluslararası Yunus Emre Sempozyumu Bildirileri: Yunus’tan Mesajlar. (İ. Baştuğ, Dü.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Aydın, M. (1995). Yunus Emre, Nasreddin Hoca ve Hacı Bektaş Veli Düşüncesinde Hoşgörü: Yunus Emre’nin Dünyası ve Hoşgörü. (Ş. Özdemir, Dü.) Ankara: Ümit Yayıncılık.
• Ayhan, H. (1982). Eğitime Giriş ve İslamiyet’in Eğitime Getirdiği Değerler. İstanbul: Damla Yayınevi.
• Coşan, M. E. (1995). Yunus Emre ve Tasavvuf. (M. Erkaya, Dü.) İstanbul: Seha Neşriyat.
• Çubukçu, İ. A. (1995). Tasavvuf ve Sevgi. İstanbul.
• Ergün, M. (2011). Tasavvuf Eğitimi ve Yunus Emre. X. Uluslararası Yunus Emre Bilgi Şöleni. Eskişehir.
• Fersahoğlu, Y. (2000). Din Eğitimi ve Öğretiminde Duygu Transferi. MÜİF Dergisi .
• Frager, R. (1997). Essential Sufism. (J. Fadiman, & R. Frager, Dü) San Francisco: Herper San Francisco.
• Gölpınarlı, A. (1965). Risaletü-n Nüshiye ve Divan. (A. Gölpınarlı, Dü.) İstanbul.
• Gölpınarlı, A. (1961). Yunus Emre ve Tasavvuf. İstanbul: Remzi Kitabevi

Bizi Takip Edin❤️

Diyariedebiyat.com ailesi olarak sunduğumuz paylaşım ve içerikleri yakından takip etmek için sosyal medyada bizi takip edin.

📌İnstagram hesabımızı takip etmek için tıklayın.

📌Facebook grubumuza katılmak için tıklayınız.