Dilin Tarihi Süreç İçindeki Değişimi

Dil, insanların duygularını, düşüncelerini kelimelerle veya işaretlerle bildirdikleri iletişim aracıdır. Bu araç, insanlık geliştikçe değişir ve gelişir. Çünkü dil durağan değil aksine hareket halindedir. Aynı yaşayan bir canlı gibidir. Dil, kültürel, ekonomik ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak değişir. Bunların yanında, bir dilde esas değişmeye neden, dilin iç ve dış dinamikleridir. Bir dili konuşan topluluk gereksinim duydukça dilde değişir. Sadece ölü diller değişmez.

*Teknolojinin Dile Etkisi

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte yeni kavramlar yeni kelimeler dile girmeye başlar. Örneğin İngilizce “ computer “ sözcüğünün Türkçesi “bilgisayar” kullanılırken “ televizyon “ sözcüğünün Türkçesi halk arasında rağbet görmeyip orijinal haliyle kullanılmıştır. Yine günümüzde dillerden düşmeyen İngilizce “selfiy” sözcüğü yerine “özçekim” bulunmasına rağmen daha çok orijinal hali kullanılıyor.

*Siyasal Yapının Dile Etkisi

Bir toplumu millet yapan bağların en güçlüsü dil olmuştur. Dil; bireyleri milletine, yurduna, geçmişine sıkı sıkıya bağlar. Kuşaktan kuşağa aktarılarak gelen dil, bireyi geçmişle gelecek arasındaki zincirin halkası durumuna getirir. Toplumdaki siyasi, sosyal, kültürel değişimler ve teknolojinin getirdiği yenilikler de toplumla sıkı bir ilişki içinde olan konuşma ve yazı diline yansır. Siyasi ve toplumsal değişim, teknoloji, çeviri, yazarların dil tercihleri gibi hususlar yazı ve konuşma dilini etkiler. Örneğin “teyyare sözcüğünün yerine “uçak sözcüğünün kullanılması Cumhuriyet Dönemi’ndeki siyasal yaşamın Türkçeye etkisidir.

*Dinin Dile Etkisi

Türklerin İslamiyeti Farslar aracılığıyla öğrendiği için Farsça, Türkler ve Türkçe üzerinde etkili olmasına neden olmuştur. Arapça ve Farsçadan dilimize giren kelimelerin Türkçenin zenginleşmesine ve ifade gücünün artmasına hatta Osmanlı Dönemi’nden itibaren imparatorluk dili özelliği kazanmasını sağlamıştır.

*Coğrafyanın Dile Etkisi

Göçler, coğrafi koşullar, içinde bulunulan toplum gibi etmenler hem yazı hem de konuşma dilini etkiler. Örneğin Türkçe bir kelime olan “tavşan” kelimesi Eski Türkçede “tabışgan”, Azeri Türkçesinde “dovşan”, Türkmen Türkçesinde “tovşan”, Uygur Türkçesinde de “toşkan” şeklinde yazılır ve söylenir.

*Kültürün Dile Etkisi

Dil yapılan çevirilerden de etkilenir. Tanzimat Dönemi’nde Fransız edebiyatından onlarca eser çevrilmiştir. Bu eserler sayesinde tiyatro, gazete gibi Batı kültürüne ait birçok sözcük dilimize girmiştir. Milli Edebiyat Dönemi’nde Ömer Seyfettin’in öncülüğünde Genç Kalemler dergisinde yayımlanan Yeni Lisan makalesinin etkisiyle yazarlar halk diline yönelerek dili etkilemişlerdir.