EDEBİYAT İLE FELSEFE ARASINDAKİ İLİŞKİ

Edebiyat, güzel sanatların bir koludur. Edebiyat, yaratmaya dayalı bir insan faaliyetidir. Felsefe ise sistematik ve soyut bir düşünce disiplinidir. Yazar, felsefe ile edebiyat arasındaki ilişkiyi yalın bir anlatımla ortaya koymaya çalışır. Okuru sıkmadan kendi düşüncelerini aktarmayı amaçlar.

Güzel sanatların bir kolu olan edebiyat ile felsefe arasında yakın bir ilişki vardır. Edebiyatın da felsefenin de temeli insandır. Her ikisi de dile dayalıdır. Gerek yazar ve şairin duygu, hayal, intiba, gözlem ve düşüncelerini; gerekse filozofun düşüncelerini diğer insanlara aktarabilecekleri tek iletişim vasıtası dildir.

Bazen sanatçılar düşüncelerini edebî eserlerde ortaya koydukları için felsefeden yararlanırlar. Yazarın ortaya koyduğu eserin bir düşünce akımını / felsefi anlayışı yansıtabileceği gibi aynı şekilde felsefe de edebiyattan yararlanabilir.

Edebiyat sanatının insan merkezli muhteva alanının genişliği; hatta bir anlamda sınırsızlığı, edebiyat-felsefe ilişkisini kaçınılmaz ve zorunlu kılar. Çünkü insan, insanı kuşatan evren ve insan-insan, insan-evren ilişkisi, doğrudan doğruya felsefenin de konusudur. Bunlar felsefe ile edebiyat arasındaki güçlü ilişkiyi açıklar.

Örneğin Albert Camus‘nun romanlarında (Bulantı, Düşüş vs.) egzistansiyalizm (varoluşçuluk) felsefesinin işlendiği görülebilir. Yine j. Paul Sartre, Lars İyer, Albert Camus gibi sanatçılar felsefî sorulara yanıt aramak için edebiyatın betimleyici ve canlı dilini kullanmışlardır.

Edebiyat ile Felsefenin Ortak Noktaları

1. Edebiyat da Felsefe de bireysel bir çalışmanın ürünüdür.

2. Edebiyatta ve Felsefede hayal gücü vardır.

3. Bazı edebiyatçılar eserlerinde felsefeyi, bazı felsefeciler de eserlerinde edebiyatı kullanmışlardır.

4. Edebiyat ile Felsefenin ortak paydası dildir. Fakat bu dili kullanmada edebiyatın üstünlüğü vardır. Felsefe edebiyattan aldığı birikimi süzgecinden geçirir. Yani edebiyattan aldığı suyu arıtarak kullanır.

5. Edebi bir tür olan deneme edebiyat ile felsefe arasındaki köprüyü kurar. Örneğin; Felsefî denemecilik, bir felsefe fikrini ortaya atar ve değişik açılardan o fikrin kanıtını bulmaya çalışır. Edebi denemecilik ise edebiyatta duygudan ziyade düşüncenin ağırlık kazandığı zamanlarda başvurulan bir yöntemdir.