Nazım Birimi Nedir? Nazım Birimi Örnekleri Nelerdir?

Nazım birimi, şiirin bütününü oluşturan dizelerin kümeleniş biçimidir. Nazım birimi, dize gruplarında bulunan dize sayısına göre adlandırılır. Şiirin nazım şeklinin belirlenmesinde kullanılan ölçütlerden biridir. Manzum ya da manzume eserlerde anlam bütünlüğü taşıyan en küçük parçadır. Nazım birimleri şunlardır:

Dize (Mısra)

Şiirdeki her bir satırdır. En küçük nazım birimidir. Bir şiirin parçası olabileceği gibi kendi içinde bağımsız bir bütün de olabilir.

Dize (Mısra) Örneği:

“Geceleyin bir ses böler uykumu.”

Mısra-ı berceste / berceste mısra (seçilmiş mısra): Şiirde güzelliğiyle, anlamının olgunluğuyla atasözü gibi dilden dile dolaşan, kolayca hatıra gelebilen mısralara denir. Aşağıdaki beyitte tırnak içinde gösterilen dize bir mısra-ı berceste örneğidir:

Cihanda âşık-ı mehcur sanma rahat olur

Neler çeker bu gönül söylesem şikâyet olur” Şeyhülislam Yahya

Mısra- ı azade / azade mısra (bağımsız mısra): Bir şiirin içinde olmayan, tek başına yazılan, anlamı kendi içinde tamamlanan ve dilden dile dolaşan mısralara denir.

Örnek:

“Ne ararsan bulunur derde devadan gayrı.”

Beyit

Aynı vezinle yazılmış ve anlam bütünlüğü ile birbirini tamamlayan iki mısradan oluşan nazım birimidir. Divan edebiyatında yaygın olarak kullanılır.

Beyit Örneği:

Bent

Sözlükte “bağ, bağlanan şey, kuşak, fıkra, makale gibi yazıların bölümleri anlamına gelir. Şiirde üç veya daha fazla mısradan oluşan ve anlam bütünlüğü taşıyan bölümlerdir.

Bent Örneği:

Dörtlük

İslamiyet Öncesi Türk edebiyatında ve halk edebiyatında kullanılan bu nazım birimi, dört dizeden oluşur ve her bölüm anlam bütünlüğü taşır.

Dörtlük Örneği: