SÖZCÜKTE ANLAM

• Türkçede kelimeler kullanıldıkları cümle içinde anlamsal değer kazanır.
• Bu duruma kelimelerin çok anlamlılığı ad ıverilir.
• Türkçenin zengin anlam değeri içinde aynı kelime farklı anlamları karşılayacak biçimde kullanılabilir.

Bir kelime kullanıldığı yere göre şu anlamları karşılayabilir:

• Gerçek Anlam
• Mecaz Anlam
• Terim Anlam

1.Gerçek Anlam

• Gerçek anlam bir kelimenin akla gelen ilk anlamıdır.
• Türkçe sözlükte kelimenin ilk anlamı olarak verilir.
• Kelimenin gerçek anlamı “temel anlam” adıyla da bilinir.

Örnek:

Ders kitabımızda yaklaşık 300 sayfa vardı.

Ayağımdaki yaralar kısa zamanda iyileşti.

Kuşun kanadında rengârenk tüyler vardı.

Ağacın kuru yan dallarını kesmek zorunda kaldık.

Yan Anlam

• Kelime bazen temel anlamına benzerlik yoluyla yeni anlamlar kazanabilir. Bu anlama yan anlam adı verilir.
• Kelime yan anlamda kullanıldığında da hâlâ gerçek anlamında kullanılmış olur.

Örnek:

Geminin burnu Boğaz’daki yalıya çok yaklaştı.

Masanın ayağı kısa kalınca altına kağıt koyduk.

Uçağın kanadına bakım yapılacaktı.

Hasta çocuğun ateşi biraz yükselmişti.

2.Mecaz Anlam

• Kelimenin gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamdır.
• Bir kelime, mecaz anlamı yalnızca cümledeki kullanımı ile kazanabilir.

Örnek:

Arkadaşlarımızla ateşli bir tartışmaya giriştik.

Çocuklar annelerinin kanatları altında büyümelidir.

Kapıdaki adam bizi boş sözlerle oyalıyordu.

Ninem sıcak sohbetiyle bizi evinde ağırladı.

3.Terim Anlam

• Kelimenin bilim, sanat, spor veya meslek dallarıyla ilgili kazandığı özel anlamdır.
• Terim anlamlı kelimeler, aynı zamanda gerçek anlamlıdır.
• Günlük hayatta kullandığımız kimi kelimeler terim anlam kazanabilir.

Örnek:

Şiirin kafiyelerini bulmak için şiiri incelemeye başladık.

Futbolcu topu penaltı noktasına koyup vurmaya hazırlandı.

Üçgenin iç açıları toplamı 180 derecedir.

Oyunun ikinci perdesine ancak yetişebildim.

Metin İnceleme

Meğer bir gün köprüsünün yanında bir bölük oba konmuştu. O obada bir iyi, güzel yiğit hasta düşmüştü. Allah’ın emriyle o yiğit öldü. Kimi oğul diye, kimi kardeş diye ağladı. O yiğit üzerine dehşetli kara feryat koptu.

Kelimelerin Anlam İlişkileri

Eş Anlamlı Kelimeler

Kara–Siyah/Yanıt–Cevap…

Zıt Anlamlı Kelimeler

İyi–Kötü/Aşağı–Yukarı…

Sesteş Kelimeler

Dal/Çay/Gül/Yaz…

Soyut ve Somut Anlamlı Kelimeler

Sevgi, nefret, akıl, rüya…

Su, renk, hava, ağaç…

Nicel ve Nitel Anlamlı Kelimeler

Yanımızda uzun bir sopa vardı.

Çözdüğümüz sorular çok kolaydı.

Genel ve Özel Anlamlı Kelimeler

Bitki>Çiçek>Gül

Okuduğum bu kitap çok güzeldi. (Özel)

Kitap insanların en iyi dostudur. (Genel)

Yansıma Kelimeler

Çat, Pat, Üf, Eh, Çıt…

Kelimelerin Çok Anlamlılığı

Kelimeler kullanıldıkları cümlelere göre farklı anlamları karşılayabilir.

Bu anlamlar gerçek, mecaz veya terim anlam olabileceği gibi birden çok gerçek anlamı da karşılayabilir.

Bizi Takip Edin

Diyariedebiyat.com ailesi olarak sunduğumuz paylaşım ve içerikleri yakından takip etmek için sosyal medyada bizi takip edin.

📌Facebook grubumuza katılmak için tıklayınız.

📌Telegram grubumuza katılmak için tıklayınız.

📌İnstagram hesabımızı takip etmek için tıklayın.

📌Twitter takip için tıklayınız.